به گزارش« اخبار خودرو » ، نفت‌کش سانچی صبح روز ۱۷دی در ۱۵۸مایلی سواحل شرقی چین، آتش گرفت تا پس از گذشت ۸روز، ۳۲خدمه مظلوم ایرانی را با خود به اعماق اقیانوس ببرد و قلب میلیون‌ها ایرانی را به درد آورد.

خبر تایید ازدست‌رفتن جان ۳۲همراه این کشتی که شامل ۲۶خدمه، ۴دانشجو و همسر یکی از خدمه‌های کشتی بودند، دیروز توسط محمد راستاد، مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی اعلام شد تا امید خانواده‌های آن‌ها از نجات جان عزیزانشان کاملا از میان برود.

اگر از تعلل در تشکیل و ارسال تیم امداد و نجات، تشکیل کمیته ویژه رسیدگی به حادثه و کشمکش‌های میان طرفین ایرانی و چینی، ورود ژاپنی‌ها به مساله و فرستادن دیرهنگام تکاوران ارتش به محل حادثه و از همه مهم‌تر، پوشش رسانه‌ای بسیار ضعیف چشم‌پوشی کنیم (که خود این مساله نیازمند بررسی‌ها و آسیب‌شناسی‌های بسیار است)، با مطرح‌شدن این که چینی‌ها از همان ابتدا ازدست‌رفتن جان این ۳۲خدمه را حتمی می‌دانستند و این که آیا تمام توان خود را برای نجات جان دریانوردان ایرانی به‌کار بسته بودند، پرسش‌های بسیاری در ذهن هرایرانی به وجود می‌آید که برای پاسخ به آن باید جنبه‌های عملیاتی و دیپلماتیک بسیاری را موردبررسی قرار داد.

در این مطلب سعی کرده‌ایم علاوه‌بر تحریر روایتی از این فاجعه غمناک، نظر برخی دریانوردان کشورمان را در این زمینه جویا شویم.

یکی از نادرترین اتفاقات دریایی

یکی از نادرترین اتفاقات دریایی شنبه، ۱۶دی ماه، ساعت ۲۰ به وقت محلی در آب‌های ساحل شرق چین با برخورد یک نفتکش ایرانی به نام سانچی و کشتی فله‌بر چینی که حریق نفتکش و مفقود شدن ۳۲پرسنل (۳۰پرسنل ایرانی و ۲پرسنل بنگلادشی) را درپی داشت، رقم خورد. سانچی حامل ۱۳۶هزارتن میعانات گازی متعلق‌به شرکت ملی نفت ایران (معادل حدود یک‌میلیون بشکه به ارزش حدود ۶۰میلیون‌دلار برمبنای قیمت‌های کنونی نفت خام در بازار جهانی) و درحال حرکت به‌سمت کره جنوبی بود اما متاسفانه به مقصد نرسید.

آغاز عملیات نجات دریانوردان

پس از وقوع این حادثه، کمیته ویژه اضطراری با حضور مدیران ارشد شرکت ملی نفتکش ایران در محل این شرکت در تهران تشکیل شده و اطلاع‌رسانی‌های لازم به سازمان‌های ذیربط دریانوردی و امداد و نجات بین‌المللی انجام شد.

مقامات دفتر شرکت ملی نفتکش در چین با حضور در سازمان امداد و نجات شانگهای و شرکت‌های Salvage، هماهنگی‌های لازم را به‌منظور اعزام سریع کشتی‌های تجسس و نجات و عملیات امداد ازطریق دریا و هوا انجام دادند.

ازسوی دیگر نماینده شرکت ملی نفتکش در چین همراه با سرکنسول ایران به ماجرا ورود کرده و هماهنگی‌های لازم را برای نجات ۳۲پرسنل نفتکش انجام دادند.

در همان ساعات نخست، گمان‌هایی مبنی‌بر اینکه پرسنل کشتی فرار کرده‌اند، سر زبان‌ها افتاد که با نبود یکی از قایق‌های نجات پررنگ‌تر می‌شد. دوروز بعداز حادثه، پیکر بی‌جان یکی از پرسنل پیدا شده و به بندر شانگهای منتقل شد.

لباس نجاتی که تن پیکر بود حاکی از وقت کافی برای فرار پرسنل بود و کورسوی امید برای زنده بودن سایر خدمه را زنده نگه داشت. به‌طوری‌که محسن بهرامی، سخنگوی شرکت ملی نفتکش اعلام کرد احتمال دارد پرسنل کشتی در موتورخانه محبوس شده باشند.

درحالی که در روزهای اول مسئولان بر همکاری چین در اطفای حریق تاکید می‌کردند، عدم همکاری چینی‌ها پنهان نماند و اختلاف‌نظر ایران و چین در اطفای حریق نمایان شد.

ایران که احتمال محبوس‌شدن پرسنل در موتورخانه نفتکش را می‌داد، بر تسریع عملیات اطفای حریق تاکید داشت، اما چینی‌ها به بهانه‌های مختلف اعم‌از تاریکی هوا، نامساعد بودن آب‌وهوا و حریق‌های کوچکی که روی عرشه نفتکش رخ می‌داد، از انجام عملیات به‌صورت مداوم خودداری می‌کردند.

البته کارشکنی چینی‌ها به همین‌جا ختم نشد و با اینکه قرار بود تحقیق و مصاحبه با پرسنل کشتی فله‌بر چینی پس‌از رسیدن به ساحل آغاز شود، مسئولان ایرانی اعلام کردند از آن‌جایی که بحث بیمه و مقصر تصادف مطرح است، ممکن است چینی‌ها اطلاعات خود و همچنین جعبه سیاه کشتی خود را در اختیار ایران قرار ندهند.

اقدامات ایران برای تسریع عملیات

مقامات ایرانی که با کم‌توجهی چینی‌ها مواجه شدند، از آنجایی که اعزام نیروی دریایی به محل حادثه به ۲۲روز زمان نیاز داشت، مذاکره با ژاپنی‌ها را برای مشارکت در اطفای حریق آغاز کردند. البته چینی‌ها عملیات را آغاز کرده و بعداز چند ساعت متوقف کردند، روندی که در روزهای پس‌از این حادثه بارها و بارها تکرار شد.

ازسوی دیگر در پی دستور رئیس‌جمهوری به سه‌وزارتخانه خارجه، نفت و راه‌وشهرسازی به‌منظور رسیدگی به وضعیت کارکنان نفتکش ایرانی و خانواده آنان، کمیته ویژه‌ای متشکل از نمایندگان این سه‌وزارتخانه و شرکت ملی نفتکش تشکیل شد.

مجلس‌نشینان نیز تقاضای خود را از مقامات دولت برای تاکید بر تسریع عملیات و درخواست کمک از کشورهای نزدیک به آتش‌سوزی مطرح کردند. همچنین علی ربیعی ازسوی حسن روحانی به‌عنوان مسئول کمیته ویژه رسیدگی به حادثه نفتکش سانچی برگزیده شد.

همکاری ژاپنی‌ها و اعزام تکاوران ایرانی

درحالی که همچنان امیدواری برای یافتن پرسنل نفتکش وجود داشت، جریان باد نفتکش را به‌سمت مرزهای آبی ژاپن سوق می‌داد. در این راستا تیم عملیاتی ژاپن نیز به محل حادثه رفته و مشارکت خود را در عملیات آغاز کرد.

ازسوی دیگر ۱۲تکاور ایرانی به چین اعزام شدند تا در عملیات اطفای‌حریق و یافتن پرسنل نفتکش مشارکت داشته باشند. در این میان سخنگوی ارتش جمهوری اسلامی ایران از درخواست همکاری از ارتش کشورهای چین و ژاپن برای نجات جان ملوانان نفتکش ایرانی سانحه‌دیده در دریای چین خبر داد.

پیدا شدن جعبه سیاه ؛ پایان تلخ تراژدی

تیم چینی که صبح روز شنبه موفق شد به‌مدت نیم‌ساعت به سانچی وارد شود، دوپیکر دیگر و جعبه سیاه کشتی را پیدا کرد و طبق قوانین؛ آن را به پاناما - کشور سازنده جعبه سیاه - ارسال کرد تا پس‌از بررسی‌های لازم، اطلاعات کلی آن به ایران ارسال شود.

ازسوی دیگر فرایند اخذ «دی‌ان‌اِی» از خانواده‌های مفقودین با هدف تشخیص هویت پیکرهای پیداشده، آغاز شد. با اینکه عملیات اطفای‌حریق سانچی با حضور تیم‌های ژاپنی و چینی در سه الی چهار روز آخر تسریع شده بود، شدت آتش با جرقه‌ای روی سطح کشتی بیشتر می‌شد و به درجه‌ای رسید که با وجود اعزام شدن ۱۲تکاور ایرانی برای تجسس مفقودین به منطقه اطفای حریق، آن‌ها هرگز نتوانستند وارد شوند.

آخرین اخبار و تصاویر حاکی از آن بود که آتش همه طول سانچی را در بر گرفته و باعث غرق شدن تدریجی آن شده است. نفتکش سانچی پس از ۹روز سوختن در آتش درنهایت در دل دریا فرو رفت و سپیدی امید به زنده‌بودن ۲۹پرسنل آن در سیاهی دود غلیظی که بدنه کشتی را در لحظات آخر در آغوش گرفته بود، گم شد.

آیا نجات «سانچی» ممکن بود؟

یک کاپیتان باتجربه که نخواست نامش فاش شود، در پاسخ به این پرسش خبرنگار «دنیای‌خودرو» مبنی بر اینکه آیا نجات سانچی ممکن بود؟ گفت: «اکنون زمان این نیست که از بی‌کفایتی و بی‌مسئولیتی چینی‌ها صحبت کنیم.

در این حادثه، همان ۲۴ساعت نخست باید از ۳جبهه به حریق حمله می‌شد، نه این‌که به‌صورت شیفتی، آن هم صرفا در روشنایی روز، یک آتش‌خوار را برای اطفای حریق به‌کار می‌گرفتند.

واقعیت این است که چینی‌ها صرفا می‌خواستند آتش را در کنترل خود داشته باشند و قصدی برای خاموش کردن آن نداشتند، زیرا با به‌کار گرفتن آب و فوم می‌شد این حریق را طی ۴۸ساعت خاموش کرد.»

وی ادامه داد: «در روزهای ابتدایی نظریه‌هایی مبنی‌بر پناه‌گرفتن خدمه کشتی در بخشی از کشتی مطرح شد که بیشتر شبیه یک رویا بود و به دلیل خدشه وارد نکردن به امید خانواده‌های خدمه مظلوم این کشتی، از اظهارنظر در این مورد خودداری کردیم. تصاویر اولیه‌ای که حدود یک هفته بعد از کشتی سانچی در فضای مجازی منتشر شد، نشان از سازه‌های فلزی خمیده و خردشدن شیشه‌های بسیار محکم کشتی داشت که نشان می‌داد مطمئنا دمای درون کشتی که پس از یک هفته به ۹۰ تا ۱۰۰درجه سانتی‌گراد رسیده بود، از همان ابتدا به این شکل نبوده و گرچه با احتمال بسیار کم، اما نجات چند تن از خدمه کشتی میسر بوده است. مطمئنا با بالارفتن دمای کشتی (به بیش‌از ۱۰۰درجه سانتی‌گراد) و ایجاد گازهای سمی، دیگر امیدی به زنده ماندن خدمه کشتی نبود.»

وی تصریح کرد: «قطعا چینی‌ها به‌خوبی می‌دانستند با وجود چنین آتشی، برای ورود به محوطه درونی کشتی به لباس نسوز و ماسک و اکسیژن نیاز دارند اما آن‌ها را همراه با خود نبردند تا بهانه‌ای برای نزدیک نشدن به آتش داشته باشند. بدون تردید این کار عمدی بوده است. چینی‌ها حتی از گشت‌های هوایی و زیرآبی نیز امتناع کردند.»

این دریانورد در پایان با اشاره به کشتی فله‌بر هنگ‌کنگی که تصادف با آن موجب آتش گرفتن «سانچی» شده بود، تاکید می‌کند: «با وجود گذشت ۹روز از این حادثه، هیچ خبری از کشتی فله‌بر هنگ‌کنگی نیست و معلوم نیست چطور با این سرعت از صحنه خارج شده است. درکل، هر اقدام لازم در همان ۲۴ تا ۴۸ساعت نخست خلاصه می‌شد که متاسفانه با مدیریت اشتباه زمان توسط مالک کشتی و چینی‌ها، این امر میسر نشد.»